بسیاری از افراد سرعت صفحه را با سرعت وبسایت یکی میدانند. سرعت صفحه مربوط به سرعت بارگذاری صفحه ای خاص از سایت است در حالیکه سرعت وبسایت یک میانگین کلی از loadtime تمامی فایل های سایت شامل فایل های js، css، html، عکس ها، فونت ها میباشد. در این بخش از وبسایت آی بولود قرار است در مورد اینکه کش مرورگر چیست و تاثیر آن در سرعت بارگذاری وبسایت صحبت خواهیم کرد.
کاهش زمان بارگذاری صفحات با استفاده از کش
آیا تا به حال دیده اید که وقتی وارد یک وبسایت میشوید تا صفحه مورد نظر به طور کامل برایتان بارگذاری شود، زمان زیادی طول میکشد که باز شود. حتی گاهی اوقات هم بیشتر از حد تحمل این آهستگی بارگذاری برای درخواست کاربر اتفاق می اتد. زمانی که شما آدرس صفحه ای از وبسایتی را در مرورگر وارد میکنید، یک درخواست به سرور سایت موردنظر ارسال میکنید، پس از آنکه سرور درخواست شما را دریافت میکند سرور یک رکوئست به سمت دیتابیس ارسال میکند این درخواست برای بازیابی اطلاعات صفحه که شما به دنبال اش هستید، انجام میشود.
پس از آنکه سرور از دیتابیس پاسخ را دیافت میکند، اطلاعات مربوط به صفحه مورد نظر را در یک فایل html چاپ کرده و سپس آنرا به سمت مرورگر کاربر ارسال میکند. پس از دریافت اطلاعات توسط کاربر، در مرورگر نمایش داده میشود. این پروسه معمولا بار زیادی را برای سرور تحمیل میکند در نتیجه وبسایت دیرتر بارگذاری میشود. تصور کنید که این فرآیند هربار با درخواست کاربر به همان صفحه انجام میشود. با آمدن کش مرورگر این تاخیر در لود سایت تا 80% کاهش میابد.
نقش حیاتی کش مرورگر در تجربه کاربری
مرورگر با کلیک کاربر به یک وبسایت خاص برای اولین بار فایل های آن وبسایت را در کش مرورگر یا به اختصار(Server-Side Caching) ذخیره میکند. این باعث میشود که کاربر با درخواست بعدی به همان وبسایت دیگر نیازی به طی فرآیند های متوالی که در قبل اشاره کردیم نباشد و فایل مورد نظر کاربر را مستقیما از کش دریافت کرده و نمایش دهد. کش مرورگر تأثیر چشمگیری بر بهبود تجربه کاربری دارد، زیرا با ذخیره موقت دادهها در حافظه مرورگر، امکان دسترسی سریعتر به محتوا در مراجعات بعدی فراهم میشود. این فرآیند علاوه بر افزایش سرعت بارگذاری صفحات، موجب کاهش مصرف پهنای باند و ارتقای کارایی کلی سایت نیز میگردد.
چگونه کش مرورگر باعث تسریع عملکرد سایت میشود؟
کش مرورگر یا Browser Cache، حافظهای موقت در مرورگر وب است که فایلهای ضروری وبسایتها (مثل عکس ها، استایلها، اسکریپتها و حتی پاسخهای HTML) را ذخیره میکند تا در درخواست های بعدی، این فایلها بهجای دانلود دوباره از اینترنت، مستقیم از حافظهی مرورگر بارگذاری شوند.
وقتی درخواست (Request) به سمت سرور ارسال میشود، این درخواست دارای شناسه ETag میباشد. زمانی که فایل مربوطه تغییر یا بروزرسانی میشود، این شناسه نیز برای همان فایل تغییر میکند. سرور درخواست کاربر را با همین شناسه بررسی میکند، اگر این شناسه که قبلا برای فایل در کش ذخیره شده با شناسه فعلی فایل در سمت سرور مطابقت داشته باشد آنگاه سرور statusCode 304 یا Not Modified را ارسال میکند یعنی تغییری در فایل ایجاد نشده، از فایل کش شده برای بارگذاری استفاده کن. اما با تغییر آن بایستی مراحل دانلود فایل ها از سمت سرور انجام شود و وقتی اطلاعات در قالب Response به مرورگر ارسال ارسال میشود، که از سمت سرور ارسال میشود تصمیم میگیرد HTTP مرورگر با توجه به هدرهای بررسی تاثیر کش در بارگذاری منابع استاتیک.
Cache-Control: تعیین نوع کش، مدت زمان، یا ممنوعیت کش
Expires: مشخصکردن زمان انقضای کش
ETag: بررسی اعتبار فایل (برای کش مشروط)
Last-Modified: بررسی تغییر تاریخ فایل
برای مثال:
"3600 Cache-Control: public, max-age="
یعنی این فایل به مدت یک ساعت ذخیره شود(3600 ثانیه).
مقایسه عملکرد سایت با و بدون کش مرورگر
فعالسازی کش مرورگر (Browser Caching) میتواند تأثیر چشمگیری بر بهبود عملکرد وبسایت داشته باشد. با ذخیره فایلهایی مانند تصاویر، استایلها (CSS) و اسکریپتها (JavaScript) در حافظه مرورگر، امکان بارگذاری سریعتر این منابع در بازدیدهای بعدی فراهم میشود. در نتیجه، مرورگر به جای دریافت مجدد فایلها از سرور، نسخههای ذخیرهشده را استفاده میکند که این امر منجر به کاهش زمان بارگذاری صفحات و ارتقای تجربه کاربری میگردد.
عملکرد سایت با کش:
• بارگذاری سریعتر
• بهبود تجربه کاربری (UX)
• رتبه بندی سریع و بهینه شده توسط موتورهای جست و جو
• کاهش بار از روی سرور
عملکرد سایت بدون کش:
• سرعت بارگذاری کندتر
• افت در عملکرد تجربه کاربری
• بار بیشتر روی سرور
چگونه کش سمت کاربر را مدیریت کنیم؟
فایل .htaccess (مخفف Hypertext Access) یکی از ابزارهای قدرتمند و کاربردی در سرورهای Apache است که به مدیر سایت اجازه میدهد بدون دسترسی مستقیم به پیکربندی اصلی سرور (فایل httpd.conf)، تنظیماتی را برای یک پوشه خاص یا کل سایت انجام دهد. این فایل متنی کوچک میتواند رفتار سرور را در موارد مختلف کنترل کرده و بهینهسازیهای امنیتی، عملکردی و ساختاری را اعمال کند. مثال برای برای بهینهسازی سرعت سایت:
<IfModule mod_expires.c>
ExpiresActive On
ExpiresByType image/jpg "access plus 1 year"
ExpiresByType text/css "access plus 1 month"
ExpiresByType application/javascript "access plus 1 month"
</IfModule>
برای بررسی عملکرد کش مرورگر ابتدا وارد وبسایت مورد نظر شوید، در پنل dev tools از inspect وارد تب Network شوید، تمامی فایل های کش شده در آنجا لیست شده است. دو نوع فضای ذخیره سازی کش وجود دارد:
Memory Cache: فایل های سبک و کم حجم مانند فونت و عکس در این قسمت کش میشوند.
Disk Cache: فایل های نسبتا حجیم مانند: html، css، js و... در این قسمت کش میشوند.
تأثیر مثبت کش مرورگر بر سئوی سایت
کش مرورگر (Browser Caching) یکی از فاکتورهای غیرمستقیم ولی مهم در بهبود سئوی سایت است. از فاکتور های مهم شامل:
کاهش نرخ پرش (Bounce Rate)
برعکس، تأخیر در بارگذاری میتواند باعث خروج سریع کاربران شود. کاهش نرخ پرش از نظر گوگل نشانهای از کیفیت و رضایت کاربران است و میتواند به بهبود رتبه کمک کند.
بهبود امتیاز Core Web Vitals
گوگل با استفاده از Core Web Vitals به سنجش تجربه کاربر از نظر فنی میپردازد. فعالسازی کش مرورگر مستقیماً بر فاکتورهایی مانند Largest Contentful Paint (LCP) و First Contentful Paint (FCP) تأثیر مثبت دارد.
بهینهسازی Crawl Budget
گوگل برای خزیدن در صفحات وبسایت، مقدار مشخصی از منابع (زمان و درخواست) را اختصاص میدهد. اگر فایلهای تکراری (مانند JS و CSS) کش شده باشند، خزندهها منابع کمتری مصرف میکنند و میتوانند صفحات بیشتری را ایندکس کنند.
دیدگاه خود را بنویسید